www.piszemykonstytucje.fora.pl

Stanisław Anioł · Dołączył: 15 Gru 2015 Posty: 18 Przeczytał: 0 tematów

Zdaję sobie sprawę, że zadawanie pytania, jak w tytule niniejszego wątku, a już zwłaszcza wahanie się co do udzielenia na nie odpowiedzi pozytywnej, wzbudzić może liczne kontrowersje. Najłatwiej jest wówczas zacytować Winstona Churchilla, który miał powiedzieć, że „demokracja jest najgorszą formą rządu, jeśli nie liczyć wszystkich innych form, których próbowano od czasu do czasu”.
Łatwo jest także uznać zastrzeżenia co do mechanizmów demokratycznych za krytykę aktualnie rządzących i ich wyborców, w myśl hasła: „Gdy rządzili twoi ulubieńcy, to nie narzekałeś na demokrację!”. Cóż mogę napisać… Swoje zastrzeżenia co do funkcjonowania demokracji w Polsce oraz polskiego sposobu rozumienia jej mechanizmów formułuję od dawna i dostawałem za to po głowie zarówno od zwolenników byłej władzy (gdy wygłaszałem swoje tezy np. w roku 2013 czy 2014), jak i od sympatyków obecnej władzy (gdy wygłaszam je dziś). Swojego zdanie nie zmieniam.

Nie budzi chyba wątpliwości, że wszyscy chcielibyśmy dla Polski jak najlepszego ustroju. Czy jest nim demokracja? Moim zdaniem – niekoniecznie. W każdym zaś razie, na pewno nie demokracja większościowa. Problem bowiem leży w tym, że pojęcie demokracji można rozumieć wielorako.
W pierwszej jednakże kolejności należałoby się zastanowić, co sprawia, że dany ustrój jest dobry, albo zły. Jeżeli pod pojęciem „ustroju” rozumiemy sposób podejmowania kolektywnych decyzji przez wspólnotę polityczną, jaką jest państwo, to logiczna wydaje się odpowiedź, iż najlepszym ustrojem jest taki, który umożliwia podejmowanie jak najlepszych decyzji kolektywnych.
W tym miejscu jednakże pojawia się pytanie: W jaki sposób oceniać, które decyzje są dobre, a które złe? Kto ma to oceniać? Jestem zdania, że żaden człowiek nie jest zdolny do dokonania obiektywnej oceny tego, co najlepsze dla całego państwa. Jako ludzie, jesteśmy omylni i popełniamy błędy, często tragiczne w skutkach. Jedni z nas popełniają ich więcej a inni mniej, ale fakt pozostaje faktem. Ponadto, decyzje podejmujemy kierując się własnym interesem, który nie musi być zbieżny z interesem innych. Jak rozwiązać ten problem?
Moim zdaniem, każda decyzja powinna być podejmowana przez osoby, które poniosą za nią pełną odpowiedzialność. Jeśli decyzja będzie dobra, to osoby te osiągną zysk; jeśli zaś będzie zła, to poniosą stratę. Taki układ stanowi najsilniejszą motywację do tego, aby trzy razy porządnie się zastanowić, zanim podejmie się decyzję. Dzięki niemu, nawet niezbyt inteligenta osoba jest w stanie dojść do w miarę sensownego rozwiązania, gdyż świadomość, iż w razie błędu dostanie do głowie, przemawia nawet do najsłabszych umysłów. Zaznaczyć przy tym muszę, iż pod pojęciem „podejmowania decyzji” rozumiem konieczność uzyskania zgody takiej osoby, a nie jedynie zapytanie jej o danie, które może być następnie zignorowanie przez faktycznych autorów decyzji.

Przekładając powyższe na kwestie ustrojowe…
W monarchii absolutnej, król podejmował decyzje (np. o podniesieniu podatków aby opłacić wojsko, które chciał wysłać na wojnę), ale nie dotykały go negatywne konsekwencje tych decyzji. Podatki musieli płacić ci, którzy decyzji nie podejmowali i którzy nic nie zyskiwali na tym, jeśli decyzja okazywała się słuszna. Jeśli król ruszał na wojnę, to ginęli na niej jego poddani. Jeśli wojna została wygrana, zyski z tego tytułu zgarniał król; jeśli została przegrana, on sam nic nie tracił (poza prestiżem i honorem).
Tego rodzaju mechanizm nie mógł prowadzić do podejmowania przez króla dobrych i przemyślanych decyzji, gdyż brak było do tego motywacji w postaci zagrożenia konsekwencjami błędnej decyzji. Rzecz jasna, zdarzali się też królowie, którzy podejmowali słuszne decyzje i potrafili w nich uwzględniać interes swoich poddanych. Działo się tak jednak nie z powodu tego, że monarchia była dobrym ustrojem, ile raczej dzięki osobistym przymiotom króla. Innymi słowy – jeden król był mądry i podejmował dobre decyzje, choć ustrój monarchii mu w tym nie pomagał; inny zaś król mądry nie był i podejmował złe decyzje, w czym ustrój monarchii mu nie przeszkadzał. Wniosek? Wszystko zależało od osoby króla a nie od korzyści płynących z ustroju monarchii jako takiej.

Na pierwszy rzut oka, niewątpliwym plusem demokracji w stosunku do monarchii absolutnej, było poszerzenie liczby osób podejmujących decyzje. Nie była to już jedna osoba, lecz 50 % + 1. Czy zmiana faktycznie była korzystna? Obawiam się, że nie całkiem a demokracja większościowa nie jest wolna od wady, o której pisałem powyżej.
Teoretycznie, demokracja to rządy ludu. Ja rozumiem pod tym pojęciem rządy wszystkich, a nie tylko większości. Jeśli rządzi większość, to znaczy tym samym, iż mniejszość nie ma nic do gadania. Mniejszość nie bierze więc faktycznego udziału w podejmowaniu decyzji, choć może ponosić ich negatywne konsekwencje. W rezultacie, większość może bardzo łatwo przekształcić się w „zbiorowego, absolutnego monarchę” a rola mniejszości w demokracji niewiele różnić się od roli poddanych w ramach monarchii absolutnej. I jedni, i drudzy poddani są władzy i mają siedzieć cicho.
Pół biedy w sytuacji, gdy negatywne konsekwencje decyzji podejmowanych przez większość ponosić będzie zarówno większość, jak i mniejszość. Wówczas można powiedzieć, że większość, dotknięta konsekwencjami własnych decyzji, zmądrzeje na przyszłość, czego dobrodziejstwa odczują wszyscy. Tragedia zaczyna się jednak wtedy, gdy większość odkryje, że może podjąć decyzje, których wszelkie negatywne skutki przerzuci na mniejszość a sama będzie jedynie spijać z nich ewentualną śmietankę. W takim układzie, stopniowo rozbijana będzie jedność narodu, który podzieli się na obozy o sprzecznych interesach.
Przykład? W I połowie XIX wieku, stany północne (gdzie mieszkała większość), przegłosowały w USA wprowadzenie ceł zaporowych, aby chronić swój rozwijający się przemysł przed konkurencją lepszych i tańszych wyrobów europejskich. Wprowadzane w odwecie przez kraje europejskie cła uderzały w gospodarkę stanów południowych (gdzie mieszkała mniejszość), uzależnioną od eksportu bawełny. Większość podjęła decyzje, których skutki negatywne poniosła wyłącznie mniejszość. Efekt? Wojna domowa.

W istocie rzeczy, w demokracji większościowej – podobnie jak w przypadku monarchii absolutnej – wszystko zależy od umiejętności samoograniczenia się przez panującego/panujących. Innymi słowy, większość – podobnie jak monarcha absolutny – powinna powiedzieć sobie: „Państwo to my. Możemy zrobić wszystko, ale wiemy, że nie wszystko zrobić powinniśmy”. W przypadku, gdy monarcha nie potrafił się samoograniczyć, mogło dojść do rewolucji. W takim jednak przypadku, naród jednoczył się przeciwko wspólnemu wrogowi – tj. królowi. W przypadku demokracji zaś, brak samoograniczenia się przez większość ma dużo gorsze skutki i prowadzić może do rozpadu całego narodu, gdyż jedna jego część czuje się zniewolona przez drugą i planuje zemstę.

To tyle na początek. Niniejszym wpisem mam nadzieję zapoczątkować dyskusję na temat tego, czy opisany przeze mnie powyżej problem jest realny, a jeśli tak, to w jaki sposób można byłoby go uniknąć projektując nowy ustrój dla Polski. Ustrój bowiem ma – moim zdaniem – zabezpieczyć nas przed uzależnianiem losów narodu i państwa wyłącznie od czynnika ludzkiego i zdolności panujących do samoograniczenia swojej władzy. Uważam, że ze względów praktycznych i logicznych, nie należy liczyć na takie samooganiczenie.

Grzego · Dołączył: 14 Gru 2015 Posty: 26 Przeczytał: 0 tematów

Gargangruel

Stanisław Anioł · Dołączył: 15 Gru 2015 Posty: 18 Przeczytał: 0 tematów

Grzego · Dołączył: 14 Gru 2015 Posty: 26 Przeczytał: 0 tematów

Przeczytałem i tam skomentowałem. Pozostaję przy swoim.

Ja również nie monteskiuszowski podział władzy miałem na myśli.

Przy okazji: postuluję poważne potraktowanie czwartej władzy. Ty razem na Monteskiusza liczyć nie możemy.

Stanisław Anioł · Dołączył: 15 Gru 2015 Posty: 18 Przeczytał: 0 tematów

Grzego · Dołączył: 14 Gru 2015 Posty: 26 Przeczytał: 0 tematów

"Do niczego tego by nie doszło, gdyby nie absolutna władza instytucji państwa nad obywatelem, w połączeniu z zasadą, że zwycięzca wyborów bierze wszystko."

Wiele w tym racji, ale... Możemy wyobrazić sobie prywatną stację, gazetę, która mając zewnętrzne finansowanie - może prowadzić agresywną propagandę. Jedyne co takiemu medium grozi, to bojkot odbiorców.
Demokracja jest szczególnie wrażliwa na poczynania czwartej władzy, bo to ona kształtuje opinie suwerena, akurat szczególnie podatnego na indoktrynację.

Stanisław Anioł · Dołączył: 15 Gru 2015 Posty: 18 Przeczytał: 0 tematów

Grzego · Dołączył: 14 Gru 2015 Posty: 26 Przeczytał: 0 tematów

Stanisław Anioł · Dołączył: 15 Gru 2015 Posty: 18 Przeczytał: 0 tematów

Stanisław Anioł · Dołączył: 15 Gru 2015 Posty: 18 Przeczytał: 0 tematów

Gargangruel

Gargangruel

Stanisław Anioł · Dołączył: 15 Gru 2015 Posty: 18 Przeczytał: 0 tematów

Gargangruel

Stanisław Anioł · Dołączył: 15 Gru 2015 Posty: 18 Przeczytał: 0 tematów

Stanisław Anioł · Dołączył: 15 Gru 2015 Posty: 18 Przeczytał: 0 tematów

Grzego · Dołączył: 14 Gru 2015 Posty: 26 Przeczytał: 0 tematów

@GARGANGRUEL i @STANISŁAW ANIOŁ.
Pozwolę sobie na drastyczne streszczenie waszej dyskusji:

Stanisław Anioł proponuje by wypracować rozwiązanie w którym udział we władzy ma zarówno większość jak i mniejszość. Gargangruel twierdzi, że takowe nie jest możliwe.

Według mnie nie ma między wami sprzeczności. Gargangruel nie neguje słuszności pomysłu Stanisława Anioła, tylko możliwość jego realizacji, a tego nie można ocenić ostatecznie przed poznaniem szczegółów propozycji.
Piłka po pańskiej stronie Panie Stanisławie.

Grzego · Dołączył: 14 Gru 2015 Posty: 26 Przeczytał: 0 tematów

[link widoczny dla zalogowanych]

Stanisław Anioł · Dołączył: 15 Gru 2015 Posty: 18 Przeczytał: 0 tematów

Gargangruel

Kwestię udziału w parlamencie "wszystkich" partii znakomicie rozwiązuje przyjęcie PO PROSTU trójpodziału władzy.
Władza wykonawcza - czyli Prezydent (bez inicjatywy ustawodawczej), dalej władza ustawodawcza - czyli parlament z wyborami CAŁKOWICIE proporcjonalnymi oraz władza sądownicza (bez możliwości interpretacji ustaw). Prawo do interpretacji prawa przysługuje WYŁĄCZNIE prawodawcy.

I to w zasadzie wszystko.
Jeszcze tylko minimalny wiek sędziego 40 lat i likwidacja aplikacji sędziowskich. Sędziami zostają wybitni adwokaci, prokuratorzy, notariusze i radcy prawni. A "naczelny sędzia" z wyboru, choć tu bym się nie upierał. Smile

Grzego · Dołączył: 14 Gru 2015 Posty: 26 Przeczytał: 0 tematów

Stanisław Anioł · Dołączył: 15 Gru 2015 Posty: 18 Przeczytał: 0 tematów

Znów pojawił się temat prawa i sędziów. Słusznie zresztą. Jestem zdania, że to od ustalenia, czym w istocie jest prawo (jako zjawisko społeczne) zależy cała konstrukcja państwa. Musimy bowiem wiedzieć, czym jest prawo, jeśli chcemy zaprojektować system jego tworzenia (parlament) oraz egzekwowania (rząd, sądownictwo – uważam bowiem podział na władzę wykonawczą i sądowniczą za nieco sztuczny).
System tworzenia i egzekucji prawa musi być dostosowany do tego, czym prawo jest i czemu ma służyć. W przeciwnym bowiem przypadku, wszystko się rozjeżdża. To właśnie – moim zdaniem – stało się w Polsce i jest praprzyczyną naszych problemów.

Grzego · Dołączył: 14 Gru 2015 Posty: 26 Przeczytał: 0 tematów

Stanisław Anioł · Dołączył: 15 Gru 2015 Posty: 18 Przeczytał: 0 tematów

Stanisław Anioł · Dołączył: 15 Gru 2015 Posty: 18 Przeczytał: 0 tematów

Coś mi nie wyszło z wklejeniem cytatu + nie wiem czemu, ale na początku oznaczyło mój wpis, jako dokonany przez "Gościa". Pierwszy wpis o tej samej treści można byłoby wykasować

Grzego · Dołączył: 14 Gru 2015 Posty: 26 Przeczytał: 0 tematów

Gargangruel

Wykasowałem ten podwójny wpis.
Jestem po dłuższej chorobie, ale za kilka dni spróbuję się odnieść do ostatnich wpisów.

Stanisław Anioł · Dołączył: 15 Gru 2015 Posty: 18 Przeczytał: 0 tematów

Ciekawy tekst w temacie problemów z definicją pojęcia "demokracja":

[link widoczny dla zalogowanych]

Stanisław Anioł · Dołączył: 15 Gru 2015 Posty: 18 Przeczytał: 0 tematów

Link do kolejnego tekstu o demokracji, z którym nie mogę się nie zgodzić. Wklejam, gdyż dzięki temu nie muszę sam tego pisać:

[link widoczny dla zalogowanych]